Tedavi seçeneklerinin epeyce çoğaldığı günümüzde HIV tedavisine bağlı kalınması ve tedavi başarısı seviyesinin artması, yalnızca HIV pozitif bireylerin sağlığı için önemli değil.
Bu tedavi virüsü baskılamada etkili olduğu için, ayrıca HIV yayılımının durdurulması bakımından da HIV ilaçlarının yararını kanıtlar. Bugüne kadar belirlenemeyen düzeyde viral yükü olan bir bireyden HIV bulaşma vakası hiç görülmedi. Hatta belirlenemeyen düzeyde viral yükü olan bir bireyden HIV bulaşma riskinin olmadığı 2016 yılında bilimsel olarak da kanıtlandı.
İşte bu nedenle HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar (ART) yeni HIV vakalarının önlenmesinde en etkili yöntemlerden biridir. Bu stratejiye Korunma Amaçlı HIV Tedavisi, Treatmant as Prevention - TasP adı verilmiştir.
#hivbilgisi blogumuzdaki en sık okunanlar yazılardan birine konu olan The PARTNER çalışması belirlenemeyen düzeyde viral yükü bulunan bir bireyden kaynaklı hiçbir bulaşının olmadığını raporladı.
Biri pozitif diğeri negatif olan (sero-different) çiftleri de kapsayan bir başka çalışma olan HPTN 052 ise, viral yükün belirlenemeyen düzeyde olduğu durumlarda; ART’nin bulaş engelleyici etkisinin yıllar boyunca sürebildiğini göstermiştir.
Tüm bu bulgular özellikle biri pozitif diğeri negatif yani sero-different çiftlerin HIV’e ilişkin kaygılarını gidermekte oldukça etkili. Ancak diğer CYBE'lere (cinsel yolla bulaşan enfeksiyon) ve gebeliğe karşı korunmak bakımlarından sürekli kondom kullanımının vurgulanması eskisinden de önemli. TasP ve PrEP gibi diğer önleme yöntemlerinin yalnızca HIV üzerinde etkili olduğunu akıllardan çıkarmamak gerekir.
HIV bulaşının önlenmesinde etkili bir başka araç olan PrEP hakkındaki yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
TasP HIV tedavisine yaklaşımı temelden değiştiren bir konsept. Ancak TasP’dan bahsederken ART’nin toplumsal ve bireysel yararları arasındaki farkı anlamak da oldukça önemli. ART’ye başlamakla ilgili nihai karar daima kişisel olmalı. Henüz çok yakında zamanda HIV tanısı almış bir bireyi, bütün bulgular hazır olmadığını gösterdiği halde sırf toplumsal kaygılar açısından tedaviye başlamaya zorlamak düşünülemez. Zaten HIV pozitif bireyin psikolojik ve ve çevresel açılardan hazır hale gelmeden ART’ye başlaması, olası tedavi uyumsuzluğu ihtimallerini oldukça yükseltir. Biraz geç başlamış fakat başarılı bir tedavi, hemen başlanmış fakat kesintiye uğramış bir tedaviye göre elbette daha iyidir.
Bu yüzden HIV takibi yapan tüm doktorlarının, ART’nin bulaş riskini nasıl ve ne hızda azalttığından bahsederek, ikna edici bilimsel kanıtlar sunmaları nihai kararın hızı ve eminliği bakımından önemlidir. ART almak HIV pozitif bireyin kendi sağlığına sayısız fayda sağlamanın yanında, dolaşımdaki HIV’in baskılanmasını da sağladığından, genel HIV bulaş risklerinin minimize edilmesine katkı sunar.
Bilinçli hiçbir HIV pozitif birey diğerlerini risk altına sokmayacaktır. Bu, prezervatif kullanımı da dahil olmak üzere korunma yöntemlerini seçmeleri, onlara bağlı kalmaları ve kendilerini diğer CYBH’lerden korumaları gerektiğinin farkında olmalarıyla ilgilidir.
Çalışmalar yeni HIV bulaşlarının çoğunun kaynağının henüz HIV tanısı almamış, virüs taşıdığının farkında olmayan bireyler olduğunu gösteriyor. Bu risk erken enfeksiyon dönemin veya yüksek viral yüke sahip olunduğu zamanlarla ilgilidir. Daha fazla insanın kolaylıkla erişebileceği test imkanları sunma ve korunma bilincini arttıracak mesajları çoğaltmak bu yüzden önemli. Çünkü tanı almış ve ART’ye başlamış bireylerin bulaştırıcılık oranları gün gün azalıyor.
Bununla birlikte, ART kullanan birçok HIV pozitif birey bulaştırıcılık risklerinin günden güne azaldığını bildikleri için, doğru #hivbilgisi‘ni çeşitli yollarla topluma da aktarırlar. Pek çoğu toplumun onlara bulaştırıcı, riskli, tehlikeli gibi yaftalar yapıştırmasından ötürü sadece cinsel hayatları değil, sosyal hayatları da sekteye uğrayan bu bireyler için ART, yitirilen kendine güvenin yeniden inşası bakımından da yararlı bir araçtır. www.kirmizikurdele.org #hivhakkindahersey #hivindogrusu