Yayına hazırlayan: Arda Karapınar, Tedavi aktivisti, Topluluk yazarı Yayın tarihi: Kasım 15, 2021 (Türkiye’nin #hivbilgisi kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler KAYNAK GÖSTERMEK ŞARTIYLA herkesin paylaşımına açıktır. Kaynak göstermek/mention/etiket vb. dışında özel bir izin gerektirmez.)
Yeni ve umut veren bir ilaç çalışması Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA’dan Faz I/II insan denemeleri için onay aldı. Çalışmayı, çeşitli uluslararası AIDS aktivist ve araştırma gruplarının da üyesi olan Aktivist Arda Karapınar, Türkiye'nin #hivbilgisi kaynağı Kırmızı Kurdele İstanbul için kaleme aldı ve değerlendirdi. İyi okumalar.
Kaliforniya'da faaliyet gösteren Biyoteknoloji şirketi Excision Biotherapeutics’in Philadelphia’daki Temple Üniversitesi ile ortak olarak yürütülen EBT-101 isimli çalışma Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA’dan Faz I/II insan denemeleri için onay aldı. Bu, şimdilik EBT-101 isimli *fonksiyonel HIV tedavisi ilacının laboratuvar performansının bekleneni verdiği ve insan denemeleri için güvenli bulunduğu anlamına geliyor. EBT-101, hali hazırda HIV tanısı almış olan insanlar için geliştirilmekte olan bir ilaç.
Fonksiyonel tedavi ne demek? HIV’in tedavisine yönelik çeşitli arayışlardan bir diğerinin adı olan fonksiyonel HIV tedavisi şu anlama geliyor; Fonskiyonel tedaviyi amaçlayan ilaç alındıktan ve başarılı olduktan sonra ilaç tedavi kesilir. Bu aşamada vücutta hala bir miktar HIV kalır. Fakat az miktardaki bu HIV tamamen etkisiz/uyur durumdadır, taşıyıcıya herhangi bir olumsuz etkisi olmaz, HIV hiçbir şekilde bulaştırılamaz ve bu tedaviyi alan kişi testlerde HIV pozitif çıkmaz. EBT-101’in farkı nedir? EBT-101’in temelinde, firmanın (ve benzeri pek çok firmanın) çalışmalarının temelinde olan Nobel ödüllü *CRISPR gen düzenleme teknolojisi yatıyor. (Bu teknoloji hakkında detaylı anlaşılır bilgi için Evrim Ağacı’nın şu harika yazısına göz atmanızı tavsiye ederim) *Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats - Düzenli Aralıklarla Bölünmüş Palindromik Tekrar Kümeleri Excision Biotherapeutics’in yöneticisi EBT-101’in farkını şöyle açıklıyor; eğer sadece bir barikat kurarsanız virüs mutasyon geçirerek bu barikatı aşabilir. Ancak birden çok barikat kuracak bir yapı oluşturmak mümkün olabilir. Biz EBT-101’de *Viral genomu devre dışı bırakmak için birden fazla girişimde bulunuyoruz. (*Viral genom: Virüslerin genetik yapılarını oluşturan nükleik asitler DNA veya RNA'nın sadece birisinden oluşur ve buna viral genom denir. Viral genom nükleik asidin üretilmesi için konak hücreye aktarılacak genetik bilgiyi depolar.) Yazarın değerlendirmesi EBT-101 devam etmekte olan diğer çalışmalara göre biraz farklı bir çalışma. Hatta bu çalışmanın temelindeki yaklaşımın biraz radikal ve sıra dışı olduğu da söylenebilir. Çünkü neredeyse tüm çalışmalar vücuttaki HIV’i tamamen yok etmeyi/temizlemeyi/silmeyi hedeflerken bu çalışma bunun yerine daha pratik, fonksiyonel bir hedefe yöneliyor ve ben şahsen bu yaklaşımı destekliyorum.
Eğer tedavideki amaç an itibariyle HIV (pozitif) tanısı almış insanların bağışıklık sistemlerinin virüs taşımıyormuş gibi çalışması, ömür boyunca günlük/aylık düzenli ilaç kullanmamak ve HIV testlerinde negatif çıkmaksa aradığımız cevap fonksiyonel tedavi.
Günümüzde HIV ile yaşayan ve günlük düzenli ilaç kullanan bireyler, belirli bir süreyi kapsayacak (örneğin 1 ay/2 ay vb.) tek kürlük bir ilaç kullandıktan sonra, hayatlarının geri kalanında bir daha ilaç kullanmalarına gerek kalmayacak bir tedaviyi -sanırım- tercih edeceklerdir.
Çünkü fonksiyonel tedavi, kesin tedaviye göre erişilmesi daha kolay ve teknolojik alt yapısı çoktan hazırlanmış bir tedavi seçeneği.
Ben HIV’de beklenen tedavinin, fonksiyonel tedavi olacağını ve EBT-101’in bu hedefe en yakın çalışmalardan biri olduğunu düşünüyorum. Ancak HIV'in kesin tedavisi hedefinde yolun uzun olduğunu ve hala, alınması gereken oldukça fazla mesafe olduğunu vurgulamak gerekir.
Gelen tüm verilere sağduyulu ve temkinli yaklaşmanın, erken ve gereksiz heyecanlara kapılmaktan daha doğru ve gerekli olduğunun altını özellikle çizmek isterim.
EBT-101 ve diğer ilaç, tedavi, HIV bilimi çalışmalarını yakında takip etmeye, gelişmeleri paylaşmaya devam edeceğim.
www.kirmizilkurdele.org
#hivhakkindahersey
