Dünya AIDS Günü hakkında kısa kısa. Anlamı, mesajı, önemi ve 2025 yılı teması. Sembolü neden kırmızı kurdele?
- Red Ribbon Istanbul
- 11 Kas
- 5 dakikada okunur
1 Aralık Dünya AIDS Gününün önemi ve anlamı nedir? Ortaya çıkışı, kısa tarihçesi, hatırlattıkları, önerileri ve 2025 teması. Sembolü neden kırmızı kurdele?
Herkes için #hivbilgisi kaynağı www.kirmizikurdele.org'den 1 Aralık Dünya AIDS Günü hakkında herkes için bir #hivbilgisi yazısı.
İyi okumalar.
Yayına hazırlayan: Kırmızı Kurdele İstanbul Gönüllüsü H.
Yayın tarihi; Kasım 11, 2025
Takipçilerimizden/okurlarımızdan rica:
Herkes için #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler kaynak göstermek ve bağlantı vermek şartıyla herkesin paylaşımına açıktır. Paylaşımlarınızda www.kirmizikurdele.org'yi kaynak göstermenizi/mention/etiket vb. yapmanızı özellikle rica ediyoruz.
1 Aralık Dünya AIDS Günü, HIV ve AIDS konusunda farkındalık yaratmayı, HIV ile yaşayanlara ve HIV ile yaşayan kişilerle yaşayanlara (aile vb.) destek mesajı vermeyi ve AIDS’e bağlı hastalıklar sebebiyle hayatlarını kaybedenleri anmayı amaçlayan toplumsal bir gün. Birleşmiş Milletler tarafından 1988 yılında duyurulan 1 Aralık Dünya AIDS Günü HIV ve AIDS ile mücadelede evrensel bir çağrı.
Tüm bunlarla beraber 1 Aralık Dünya AIDS Günü elbette yalnızca bir anma günü değil; aynı zamanda HIV’in toplumsal etkilerine, bilimsel gelişmelere ve insan haklarına dair farkındalık oluşturma fırsatı.
1 Aralık Dünya AIDS Günü,
HIV ile yaşayan kişilere yönelik ayrımcılıkla mücadele etmeyi,
HIV ve AIDS ile ilgili bilimsel gelişmeleri desteklemeyi,
Korunma, test ve tedavi hakkında bilgilendirmeyi,
AIDS 'e bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybedenleri anmayı
hedefliyor. Çünkü maalesef HIV ve AIDS sadece Türkiye'de değil Dünya genelinde hala yanlış ve eksik bilgi, tabu, dedikodu ve önyargılarla ele alındığı için engellenmesi hiç de zor olmayan sağlık sorunlarına ve ölümlere yol açıyor.
-1 Aralık Dünya AIDS Gününün hatırlattıkları
1 Aralık Dünya AIDS Günü insanlara şu önemli gerçekleri hatırlatmayı hedefliyor;
-HIV pozitif kişiler herkesle eşit haklara sahiptir. HIV, hiçbir bir insanın değerini, anayasal haklarını veya hak ettiği sevgi saygıyı azaltmaz.
-Belirlenemeyen = Bulaştırmayan , B eşittir B, B=B: Düzenli HIV ilaç tedavisi ile kanlarındaki virüs yükü belirlenemeyen seviyeye baskılanan HIV pozitif kişilerin, ilaç tedavisine tam uyum ve tam sadakatle devam ettiği ve bu seviyeyi koruduğu sürece -kondomsuz ilişkilerde bile-partnerlerine HIV bulaştıramayacaklarını, bulaş riskinin SIFIR olduğunu ifade eden bir bilimsel gerçektir. (Detaylar için tıklayın)
-Tedbir, bilinç ve #HIVbilgisi hayat kurtarır: Doğru ve güncel #hivbilgisi temelinde bilinçli davranmak, HIV’in yayılmasını önlemek için en büyük öneme sahiptir.
-Damgalama ile mücadele etmek hepimizin sorumluluğudur: HIV ile yaşayan kişilere yönelik ayrımcılık, yalnızca bireyleri değil, toplumları da olumsuz etkiler.
-1 Aralık Dünya AIDS Gününde siz neler yapabilirsiniz?
#HIVbilgisi edinin ve paylaşın: HIV’in olası bulaş yollarını, korunma yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini öğrenerek çevrenizde doğru #hivbilgisi’ni paylaşın.
Bir kırmızı kurdele takın: Bu basit ama güçlü sembol, HIV ile yaşayan kişilere desteği ve HIV ile mücadelede dayanışmayı ifade eder.
HIV testi yaptırın: Düzenli test, erken teşhis ve tedavi için kritik önem taşır. Teste gidin ve çevrenizi de teşvik edin.
HIV ile yaşayanları destekleyin: HIV kaynaklı ayrımcılık damgalama ve ile mücadele etmek için HIV ile yaşayanların sesini yükseltmesine ve doğru #hivbilgisi'nin yaygınlaşmasına destek olun.
-1 Aralık Dünya AIDS Gününün ortaya çıkışı ve çok kısa tarihçesi
Dünya genelinde tahminen 41 milyon, Türkiye'de resmi verilere *58 binin üzerinde, tahmin edilen rakamlara göre ise en az 100 binin üzerinde kişi HIV ile yaşamakta. Yine Dünya genelinde son 40 yılda 35 milyondan fazla insan AIDS tablosu içerisinde oluşabilen bazı hastalıklar nedeniyle hayatlarını kaybetmiştir. Bu basit veriler bile HIV'i, yakın tarihin en ciddi salgınlarından birinin öznesi haline getirmiştir.
*T.C. Sağlık Bakanlığı, Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Daire Başkanlığı , Kasım 2025
Dünya AIDS Günü buna bağlı olarak, 1988 yılında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Programı (UNAIDS) tarafından ilan edildi. O dönemde HIV salgını dünya çapında hızla yayılıyordu ve toplumlar kısa zamanda krize dönen bu duruma hazırlıksız yakalandılar. İlk başlarda yalnızca sağlık çalışanlarına yönelik bir farkındalık günü olarak tasarlanan 1 Aralık Dünya AIDS Günü yıllar içinde toplumsal bir farkındalık gününe dönüştü.
Teması her yıl farklılık gösteren bugün, HIV önleme, tedaviye erişim, damgalama ile mücadele ve insan haklarına odaklanır. Örneğin; 2025 yılı teması UNAIDS tarafından “Kesintileri Aşmak, AIDS Yanıtını Dönüştürmek” (Overcoming disruption, transforming the AIDS response) olarak belirlendi.
Geçmiş yıllarda, Birleşmiş Milletler, UNAIDS ve yerel sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen kampanyalar, genellikle eşitlik, tedaviye erişim ve ayrımcılık karşıtı mesajlar etrafında şekillendi. Örneğin, 2018'deki "Know Your Status" (Durumunu Bil) teması, HIV testi yaptırmanın önemine vurgu yaparak küresel ölçekte test kampanyalarına ilham verdi. 2020'de COVID-19 pandemisinin etkisi altında düzenlenen etkinliklerde ise HIV ve AIDS ile mücadelenin pandemiye rağmen devam etmesi gerektiği vurgulandı ve sanal etkinlikler yaygınlaştı.
Bu özel günün mesajlarının yayılmasında Ünlüler de her zaman önemli rol oynadılar. Örneğin geçmiş yıllarda Elton John, Lady Gaga ve Prens Harry, Oprah Winfrey, Rihanna gibi isimler, HIV ve AIDS ile yaşayan kişilere desteklerini dile getiren mesajlar yayınlayarak milyonlara ulaştılar. 2015 yılında, aktör Charlie Sheen, kendi HIV tanısını paylaşarak farkındalık yaratırken, HIV ile ilgili damgalanmayı sonlandırmak adına da güçlü bir mesaj verdi. Ayrıca özellikle son yıllarda birçok özel şirket, kırmızı kurdele ışıklandırmaları, HIV temalı defileler, konserler ve sosyal medya kampanyalarıyla mücadeleye destek olmaya çalıştı.
-Sembol neden kırmızı kurdele?
Kırmızı kurdele sembolü İlk olarak 1991 yılında, on iki sanatçının New York'taki düzenlenen HIV farkındalığı amaçlı bir sanat organizasyonu olan Visual AIDS kapsamında, HIV ile yaşayan insanlar için farkındalık ve desteği ifade etmek üzere tasarlandı. Bu on iki sanatçı HIV ile yaşayanlar için şefkatin görsel bir ifadesini yaratmak istiyorlardı ve cesareti tutkuyu ve sevgi ifade eden sembolik çağrışımları nedeniyle kırmızıyı seçtiler.
-1 Aralık Dünya AIDS Günü 2025 Teması
1 Aralık Dünya AIDS Günü 2025 yılı teması UNAIDS tarafından “Kesintileri Aşmak, AIDS Yanıtını Dönüştürmek” (Overcoming disruption, transforming the AIDS response) olarak belirlendi.
2025 yılı, HIV ile mücadelede küresel hedeflere (95-95-95 hedefleri) ulaşılması beklenen kritik bir dönemeçti. Ancak UNAIDS’in yayınladığı son raporlar, uluslararası fonlardaki kesintilerin ve küresel dayanışmadaki azalmanın, bugüne kadar elde edilen kazanımları risk altına soktuğuna işaret ediyor. Bu nedenle 2025 teması, mevcut krizlerin ve hizmet aksamalarının üstesinden gelerek, HIV ile mücadele stratejilerinin (AIDS yanıtının) daha sürdürülebilir ve dirençli bir yapıya dönüştürülmesi gerekliliğine odaklanıyor.
Bu yılki bildirinin temel mesajı; finansman açıklarının yarattığı tehditlere rağmen, dirençlilik, yatırım ve inovasyonun küresel dayanışma ile birleştiğinde AIDS'i sona erdirmek için hala bir yol sunduğudur.
Bu yılki temada öne çıkan ve savunuculuğu yapılan öncelikli noktalar şunlardır:
Hizmet Kesintilerinin Giderilmesi: Özellikle önleme, test ve tedavi hizmetlerinde fon yetersizliği nedeniyle yaşanan aksamaların acilen giderilmesi.
Finansmanın Sürdürülebilirliği: Yerel ve uluslararası kaynakların, HIV ile mücadeleyi kesintisiz sürdürebilecek düzeyde artırılması ve akılcı kullanılması.
Eşitsizliklerle Mücadele: Kırılgan grupların (kadınlar, çocuklar ve anahtar popülasyonlar) sağlık hizmetlerine erişimindeki engellerin kaldırılması ve insan haklarının korunması.
Topluluk Liderliğinin Güçlendirilmesi: HIV yanıtının merkezinde yer alan topluluk liderliğindeki hizmetlerin, kriz dönemlerinde de desteklenmeye devam etmesi.
1 Aralık 2025, sadece bir farkındalık günü değil, aynı zamanda küresel sağlık sistemlerini dönüştürmek ve 2030'da AIDS'siz bir dünya hedefine giden yolda kaybedilen ivmeyi yeniden kazanmak için acil bir eylem çağrısıdır.
Daha fazla bilgi ve UNAIDS'in 2025 raporu için unaids.org adresini ziyaret edebilirsiniz.
-1 Aralık Dünya AIDS Gününün Türkiye’deki başlangıcı ve kısa tarihçesi
Dünya AIDS Günü Türkiye’de, 1990’lı yıllardan itibaren birkaç sivil toplum kuruluşu ve onları takiben Sağlık Bakanlığı tarafından anılmaya başlandı. Buna paralel olarak Ulusal AIDS Komisyonu gibi misyonlar hayata geçirilmiş olsa da, bu irade devam etmedi ve kamu otoritesi bu konuyu yüksek sesle konuşmaktan çekinerek konunun ihtiyaç duyduğu politik ilgiyi göstermedi, yani konuyu kaderine terk etti. Fakat özellikle 2000’li yıllarla birlikte, Kırmızı Kurdele İstanbul gibi sadece HIV konusuna odaklanan sivil yapıların ısrarlı çalışmalarıyla daha fazla görünürlük kazandı.
Türkiye’de HIV ile ilişkili damgalama ve ayrımcılık halen devam ettiği için HIV ile ilgili farkındalık çalışmalarının devamı ve çokluğu da aynı oranda önem taşıyor. HIV pozitif bireylerin damgalanması ve ayrımcılık ile birlikte tedaviye erişim gibi konular hâlâ mücadele edilmesi gereken alanlar.
-Son söz Aralık Dünya AIDS Günü, sadece bir gün değil; dayanışmayı, doğru bilgi paylaşımını ve insan haklarını savunmayı hatırlatan evrensel bir çağrıdır. Her birey, bu önemli günde bir adım atarak fark yaratabilir. Çünkü HIV ve AIDS'e karşı mücadele sadece bilgi, bilinçli eylem, dayanışma ve birlikte hareket etmekle kazanılır.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi
,