HIV alanında 25 yıllık bir iz: Dr. Asuman İnan'ın yolculuğu
- Red Ribbon Istanbul
- 9 Ağu
- 5 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 12 Ağu
Tedavi aktivisti ve topluluk yazarı, üretken gönüllümüz Arda Karapınar, enfeksiyon alanının öne çıkan ve herkesin tanıması gerektiğine inandığı profesyonelleriyle röportajlarına ve röportaj yazılarına devam ediyor.
Bu yazının konuğu ise enfeksiyon alanının çalışkanlığıyla ve üretkenliğiyle fark yaratmakla kalmayıp ayrıca komüniteye destek, umut ve ilham olan (ve bizce meslektaşları tarafından da örnek alınması gereken) Dr. Asuman İnan.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları (KLİMİK) Derneği bünyesindeki HIV Çalışma Grubu’nun (HİVÇG) kurucularından biri ve mevcut Başkanı olan Dr. Asuman İnan ile, Türkiye’nin önde gelen hekim derneklerinden biri olan KLİMİK çatısı altında yürüttüğü çalışmalarını, 25 yıllık meslek hayatının ardından bugün geldiği noktada HIV alanını nasıl gördüğünü ve komünite ile ilişkilerini konuştuk.
Her zamanki gibi özenle ve tarihe not düşüyor olmanın şuuruyla yazılan bu röportaj yazısını herkesin #hivbilgisi kaynağı www.kirmizikurdele.org’da şimdi okuyun.
İyi okumalar.
www.kirmizikurdele.org herkes için #hivbilgisi #hivhakkindahersey
Herkes için #hivbilgisi sağlayıcısı ve kaynağı www.kirmizikurdele.org ve @redribbontr sosyal medya hesaplarındaki #hivbilgisi içerikleri ve tüm içerikler kaynak göstermek ve bağlantı vermek şartıyla herkesin paylaşımına açıktır. Paylaşımlarınızda www.kirmizikurdele.org'yi kaynak göstermenizi/mention/etiket vb. yapmanızı özellikle rica ediyoruz.
Türkiye’de 2000’li yılların başlarında HIV alanındaki bilimsel üretim, hasta takibi ve damgalama ile mücadele, minik demeye bile tereddüt ettiğim adımlarla ilerliyordu. Öyle ki gerçekten nitelikli ve büyük toplumsal dönüşümler yaratabilmiş ne bir hekim örgütlenmesi ne de uluslararası aktivizmde bugünkü gibi tarif edilebilecek güçlü bir yerel komünite ya da aktivizm iradesi yoktu. Tam da öyle bir dönemde genç bir enfeksiyon hastalıkları uzmanı olarak sahaya adım atan Dr. Asuman İnan, yalnızca klinik alanda değil, akademik ve toplumsal düzlemde de uzun soluklu bir yolculuğa başlamış oldu. Bugün artık 25 yılı aşan meslek hayatında hâlâ aynı kararlılıkla ve pek çok destek yerine köstek ve çelme girişimine rağmen yüksek motivasyonla çalıştığına bizzat tanık olduğum Dr. İnan, Türkiye’nin önde gelen hekim derneklerinden Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları (KLİMİK) Derneği bünyesindeki HIV Çalışma Grubu’nun (HIVÇG) kurucularından birisi ve mevcut başkanı.
Akademik dünyanın disiplinini, toplulukların sahadaki deneyimleriyle buluşturan bir köprü olmayı önemseyen Dr. Asuman İnan, yalnızca HIV tedavisinde değil; ayrımcılığın kırılması, doğru ve güncel #hivbilgisi’nin yaygınlaştırılması ve hastaların/öznelerin seslerinin duyurulmasında da önemli bir rol üstleniyor. Onun yalnızca bilim insanlarıyla değil, toplumun tüm katmanlarıyla iletişim kurabilen ve sözüne güvenilen nadir hekimlerden biri olmasının sebebi bence bu.
-Erken dönem koşullar ve KLİMİK HIV Çalışma Grubu’nun (HIVÇG) kuruluş hikâyesi ve Asuman İnan’ın rolü
2013’te İstanbul ve Türkiye genelindeki yeni HIV olgu sayılarının hızla artması üzerine harekete geçen KLİMİK, Dr. Muzaffer Fincancı, Dr. Volkan Kortan, Dr. Taner Yıldırmak ve Dr. Asuman İnan’ın öncülüğünde KLİMİK HIV Çalışma Grubu’nu kurdu. O günlerde bile alanda efsane sayılabilecek bu deneyimli isimlerin arasında bulunarak KLİMİK HIV Çalışma Grubu’nun kuruluşunda genç bir asistan olarak rol alabilmiş olmak Asuman İnan için — haklı — bir gurur vesilesi. KLİMİK HIVÇG’nin amaçları netti: Yerellerde çalışan ve HIV konusunda bilgi eksikliği yaşayan genç hekimlere ulaşmak, hasta bakım kalitesini artırmak ve olabildiğinde standardize etmek, damgalamayı azaltacak bir anlayışı yerleştirmek. “Bir araya geldiğimiz ilk gün, geleceğin uzmanları olacak yeni mezunları, asistanları yani gençleri işin merkezine koymamız gerektiğini biliyorduk” diyor Dr. İnan. Bugünden geriye baktığımızda bu kararlı başlangıcın, bugünün hekim örgütlenmelerinde hâlâ süren bir eğitim ve farkındalık çalışmaları zincirinin ilk halkalarından biri olduğunu söylemek hiç de abartı olmaz.
-Somut faaliyetler ve etkileri
Bu vizyonun en somut adımlarından biri, 14 yıldır devam eden İlk Adımda Hasta Yönetim Kursu. İstanbul’da başlayan bu kurs, zamanla Türkiye’nin dört bir yanına yayıldı ve az deneyimli hekimleri, HIV alanında yıllarını vermiş deneyimli hocalarla buluşturdu. Kursa katılan birçok genç hekim, bugün kendi kurumlarında uzman ve eğitici. Dr. İnan’a göre, bir zamanlar bu kurslarda not tutan asistanlardan bazılarının yıllar sonra aynı kürsüde sunum yaparak genç meslektaşlarla deneyim paylaşması bu çabanın en anlamlı ödüllerinden biri. Ben de, son birkaç yılda birkaç edisyonuna katılıp ayrımcılık, damgalama, HIV fobi, HIV ile mücadelede aktivizmin önemi gibi uluslararası çalışmalarımda da önceliklendirdiğim konularda sunumlar yaparak hekimlerle deneyim paylaştım ve bu kursların fonksiyonunu ve önemini yerinde gözlemledim. Ayrıca bir aktivist ve topluluk temsilcisi olarak bu kurslardan bazılarının bilimsel kurullarında yer alabilmiş olmak da benim için bir gurur kaynağı doğrusu ve Dr. Asuman İnan’ın bundaki rolünün ve öncülüğünün altı kesinlikle çizilmeli. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu konuyu biraz daha detaylandıracağım.
-Bugünkü öncelikler: Belirlenemeyen = Bulaştırmayan, damgalamayla mücadele, PrEP/TÖP ve kendin yap testler
Dr. İnan için bugünün en kritik hedeflerinden biri, Belirlenemeyen = Bulaştırmayan bilgisini sağlık profesyonelleri arasında tamamen yaygınlaştırmak ve ardından da toplumun geneline yerleştirmek ki hem kampanyanın küresel yüzlerinden birisi olarak şahsen benim hem de Belirlenemeyen = Bulaştırmayan bildirisinin dünya genelindeki ilk imzacılarından biri olan Kırmızı Kurdele İstanbul’un da vizyonuyla birebir uyumlu bir hedef bu. Bu noktada Belirlenemeyen = Bulaştırmayan bildirisini www.kirmizikurdele.org’da yayınladığımız ilk günlerde pek çok hekimin tereddütlü, hatta bazılarının alaycı ve küçümseyici yorumlarına rağmen (hayır arkadaşlar, bu alaycı ve küçümseyici hekimlerin isimlerini tabii ki yazmayacağım) #BeşittirB mesajına sahip çıkan ve bize destek olan ilk hekimlerden birinin Asuman İnan olduğunu da bilhassa belirtmek ve tarihe not düşmek benim için ahlaki bir ödev.
Belirlenemeyen = Bulaştırmayan konusunda “Düzenli ilaç tedavisi ve uyumlu takip neticesinde belirlenemeyen düzeye gelen bir kişi HIV’i cinsel yolla bulaştıramaz. Bu sadece kanıtlanmış bir bilimsel veri değil; insanların hayatını, ilişkilerini, umutlarını değiştiren bir gerçek” diyor Asuman İnan. Bunun yanında PrEP/TÖP, PEP/TSP ve kendin yap testler gibi önleyici stratejilerin yaygınlaştırılması, erken tanının güçlendirilmesi ve geç tanının/geç başvurunun azaltılması Asuman İnan’ın öncelikli dilekleri ve hedefleri arasında.
#hivbilgisi okuması önerileri:
www.kirmizikurdele.org/post/b-esittir-b-hakkinda-dokuz-soru www.kirmizikurdele.org/kendin-yap-hiv-testleri-guvenilir-mi
-Aktivistler/Komünite ile hekim örgütlenmeleri arasındaki işbirliğinde bir dönüm noktası: Dr. Asuman İnan Başkanlığındaki Ulusal HIV AIDS Kongresi 2023
HIV alanında damgalama ve önyargılarla mücadelede yalnızca bilimsel üretim değil, tüm paydaşların eşit temsiliyeti de dönüştürücü bir rol oynar. Dr. Asuman’ın bu konudaki öncülüğü, bunun en somut örneklerinden biri. Türkiye’de herhangi bir medikal alanda düzenlenen bir ulusal kongrenin bilimsel kurulunda aktivistlerin ilk kez yer alması, Ulusal HIV AIDS Kongresi’nin kongre başkanlığını onun yaptığı 2023 edisyonuyla birlikte mümkün hale geldi. Bu sadece sembolik bir jest değil; klinik bilgi ile komünite liderliğinin aynı masa etrafında, saygın paydaşlar olarak eşit şartlarda yer alabilmelerine varacak bir süreci başlatan tarihi bir adımdı. Üstelik bu uygulama bir kereye mahsus bir detay ya da bir istisna olarak kalmadı. Asuman İnan’ın ısrarı ve vizyonu sayesinde, sonraki ulusal kongreler ve KLİMİK’in “İlk Adımda Hasta Kursu”, EKMUD’un “HIV Akademisi” vb. toplantılarda aktivistlerin bilimsel kurul ve bilimsel programlarda yer alması, aksi düşünülemeyecek bir alışkanlığa hatta giderek geleneğe dönüştü. Böylece HIV alanında politika, eğitim ve bakım süreçlerinin tasarımında, sahadan gelen seslerin doğrudan etkisi güçlenmiş oldu. Bu yaklaşım, hem bilimsel bilginin gerçek hayatla uyumunu artırdı hem de alandaki eşitlikçi ve katılımcı anlayışı pekiştirmeye devam edecek.
-Geleceğe şimdiden iz bırakmak
Dr. Asuman İnan’ı yıllardır tanıyan, işbirliği yapan ve gelişimini yakından gözlemleyen biri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, onu farklı kılan yalnızca çalışkanlığı değil, sahada tespit ettiği boşlukları doldurma ve eksiklikleri giderme iradesi, çelme girişimlerine karşı dayanıklılığı ve tüm bunları yaparken kaybetmediği pozitif enerjisi ile işbirliği becerisi. Onun hikâyesi, bilimin sadece masa başında değil, sahada da üretilmesi, sahadan beslenmesi gerektiğinin berrak bir kanıtı. Çoğu insan, mesleğinin 25. yılında yavaşlamayı seçerken, o hâlâ ilk günkü motivasyonuyla çalışıyor. Üstelik bu motivasyon, bireysel ve kör bir hırs değil, HIV ile yaşayanların hayatlarının iyileşmesine kalıcı katkı sunmak ve bu alanda kalıcı yapılar kurmak için.
Türkiye’nin HIV AIDS cevabının ve en geniş resimde halk sağlığı politikalarının, Asuman İnan gibi örnek şahsiyetlerin emek, mukavemet ve vizyonları üzerine şekillenmesi ve gelişmesi gerektiği bence gayet açık. Sözün özü; Türkiye’de HIV alanında hem bilimsel hem de toplumsal perspektifte ilerleme sağlanacaksa, bu hikâyede Dr. Asuman İnan’ın adı mutlaka ve oldukça parlak bir biçimde geçecek.
herkes için #hivbilgisi
