-PrEP (Pre-exposure Prophylaxis) nedir?-

İlk olarak 2012 yılında,  Amerika Birleşik Devletler Gıda ve İlaç Kurulu (FDA) tarafından onaylanan PrEP (Pre-exposure prophylaxis),

HIV bulaş riskini azaltmak için cinsel temas öncesinde alınan bir ilaç rejimidir. PrEP için Türkçe'de kullanılan yaygın

çeviri ‘temas öncesi korunma tedavisi’dir.

Bugüne kadar yapılan çeşitli klinik çalışmalarda, PrEP’in ciddi yan etkilerle karşılaşmadan HIV ile enfekte

olma riskini önemli ölçüde azalttığına dair önemli bulgular ortaya konulmuştur.

 

PrEP için, HIV tedavisinde yaygın olarak kullanılan Tenofovir ve Emtricitabine moleküllerini içeren

bir tablet ve onun tüm jenerik versiyonları kullanılmaktadır.

Ulusal sağlık sistemlerinin geri ödemeye alıp almaması konusunda geniş katılımlı

tartışmaların yapıldığı PrEP, henüz sadece bir kaç ülkede reçete edilebiliyor.

PrEP aynı zamanda, HIV bulaş risklerini azaltmak ve korunma araçlarını çoğaltmak konusunda uzun yıllardır

çalışan HIV aktivist gruplarının en tarihi başarılarından biri olarak da anılmaktadır.

 

-PrEP nasıl çalışır?-

 

En basit ifadesiyle; HIV ile karşılaşmadan önce PrEP almak, HIV’in vücutta etkin olabilmesini engeleyen
bir bariyer kurmak olarak açıklanabilir.

 

-Ne sıklıkla kullanılır?-

 

Klinik araştırmalarda PrEP iki farklı biçimde kullanılmıştır;
 

• Düzenli olarak günde bir tablet kullanımı
   

• Amaca uygun/Amaca yönelik olarak daha azaltılmış sayıda (*on demand) kullanım.
  
  (*Cinsel ilişkiden 24 saat önce 2 tablet,
  ilk 2 tabletten 24 saat sonra 1 tablet,
  ikinci gün alınan 1 tabletten sonra 1 tablet.
  
  Yani eğer cinsel aktivite günü Çarşamba günü ise
  Salı 2 tablet, Çarşamba 1 tablet, Perşembe 1 tablet)
   

 

-Kimler PrEP kullanabilir?-

 

PrEP kullanımı, -çeşitli kriterlerle belirlenmiş- yüksek HIV riski altındaki herkes için önerilmektedir.

HIV bulaş riski oranları, kişilerin çalıştıkları sektörler,

cinsel davranışları ve cinsel partnerlerine bağlı olarak değişebilir.

 

-PrEP cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlara karşı etkili midir?-

 

Araştırmalar doğru şekilde PrEP kullanımının HIV bulaş riskini düşürmede yüksek ölçüde etkili olduğunu göstermektedir.

Ancak, PrEP cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlara veya gebeliğe karşı bir koruma sağlamaz. Cinsel yolla bulaşabilecek

üm enfeksiyon ve istenmeyen gebeliklere karşı bilinen ve önerilen en güvenli kondomdur. PrEP kullanılırken, cinsel yolla

bulaşan enfeksiyonlara karşı önlem almak ve düzenli test yaptırmak her zamankinden daha önemlidir. Diğer tedbirler

olmaksızın ve düzenli testler yapılmaksızın PrEP kullanımının riskleri tamamen bireylerin kendilerine aittir.

 

-Ne kadar işe yarar?-

 

Bir çok önemli PrEP çalışmasında doğru şekilde PrEP kullanımın, HIV'e karşı yüksek düzeyde
önleyici olduğu ispatlanmıştır.

Ancak yanlış kullanılması durumunda herhangi bir işlevi olmayacağını özellikle vurgulamak gereklidir.

İngiltere’de gerçekleştirilen PROUD isimli araştırmada PrEP kullanan eşcinsel erkeklerde HIV enfeksiyon bulaşını
yüzde 86 düzeyinde azalttığı ortaya konmuştur. Bu sayının içinde HIV ile enfekte olan ancak enfekte oldukları
sırada PrEP kullanmayan kişiler de yer almaktadır. PrEP doğru şekilde kullanıldığında koruyuculuğunun
yüksek düzeyde olduğu ispatlanmıştır.

-PrEP güvenli midir?-

 

PrEP için kullanılan ilaçlar, HIV ile yaşayan yüzbinlerce insanın kullandığı ilaçların aynısıdır. Günümüzün HIV ilaçları (ART) güvenlidir

ve yan etkileri oldukça seyrek görülmektedir. Bu yan etkiler arasında mide bulantısı, baş ağrısı ve yorgunluk gibi hafif

yan etkiler yer almaktadır. HIV ilaçları nadiren de olsa karaciğer fonksiyonlarını etkileyebilmektedir. Ek bir önlem olarak,

PrEP kullanıcılarının karaciğer fonksiyonlarının düzenli biçimde takip altında tutulması gereklidir.
 

-Türkiye'de PrEP-
 

Bireysel kullanım talepleri her geçen gün artıyor olsa da, henüz ülkemizde uygulanmakta olan bir PrEP programı yoktur.

Yani herhangi bir enfeksiyon uzmanına gidip istek üzerine PrEP reçete ettirebilmek ve/ya da ilaç bedelinin sağlık sistemi
tarafından karşılanması  gibi seçenekler mümkün değildir. Buna karşın, ilaç bedelini kendi bütçelerinden karşılayarak düzenli
PrEP kullanan bireyler olabilir. Bu karar tamamen kişinin tercihine bağlı olsa da, PrEP uygulaması öncesinde uzman hekim görüşü
ve onayı almak ve uygulama boyunca düzenli hekim ziyaretleri yaparak, gerekli testleri yaptırmak genel sağlığınız açısından şarttır.

 

www.kirmizikurdele.org

#hivhakkindahersey

#hivindogrusu